De twee wettelijke beperkingen
De eerste beperking, de naam mag niet ongepast zijn, roept vraagtekens op, want wat is ongepast? De beslissing hierover ligt bij de ambtenaar van de burgerlijke stand. Wanneer die een naam als ongepast beschouwt, of op grond van de andere beperking weigert, en de ouders houden voet bij stuk, dan geeft hij of zij zelf een naam. Daarna kunnen de ouders via een procedure tot voornaamswijziging proberen de gewenste naam alsnog ingeschreven te krijgen. Overigens komt het zelden voor dat een naam niet gaccepteerd wordt. Een voorbeeld van een geweigerde naam is Rolls Roys (Arnhem 1977). Verder werd omstreeks 1985 in Groningen de naam Geisha geweigerd, maar opmerkelijk genoeg werd die naam door dezelfde ambtenaar in 1990 wel geaccepteerd. Eind 1997 werd in Amsterdam Miracle of Love (derde naam) geweigerd. Na een gerechtelijke procedure werd de naam alsnog geaccepteerd, maar dan verbonden door verbindingsstreepjes, dus als Miracle-of-Love.
De tweede restrictie, een voornaam mag geen bestaande achternaam zijn als die niet ook als voornaam gebruikelijk is, stamt uit de tijd van de invoering van de burgerlijke stand in het begin van de negentiende eeuw. Toen werd het geven van "geslachtsnamen van bestaande familiën" als voornaam verboden. Deze beperking zorgde en zorgt regelmatig voor problemen. Sommige ouders, vooral in het noorden van het land, willen hun kind naast de voornaam een patroniem geven. Een patroniem is de voornaam van de vader, geplaatst achter de voornaam en meestal voorzien van de uitgang -s om de afstamming aan te geven; soms wordt ook -z of -zoon toegevoegd. Een recent aangetroffen geval is Gijs Sjoerdszoon van de Kamp, moeder Ghislaine van de Kamp, vader Sjoerd Didden.
Veel achternamen zijn van oorsprong patroniemen, zoals Willems en Jansen. Veel patroniemen vallen dus samen met bestaande achternamen en die zijn niet als voornaam toegestaan. Niet alle patroniemen worden dus geweigerd, alleen de patroniemen die overeenkomen met bestaande achternamen. Zo kon het gebeuren dat Willemszoon werd geweigerd omdat het een bestaande achternaam is, terwijl Pauluszoon en Gerszoon werden toegestaan omdat de beperking hiervoor niet opgaat.
© 2000-2007 KNAW/Meertens Instituut